Graminea landareak: edertasuna zure lorategian

Graminea landareak zoragarriak dira. Apaingarriak eta zaintzeko oso errazak dira. Estetika ederra emango diote edozein lorategi edo patioari. Munduko hainbat lekutatik datoz, eta landare horiek ezaugarri sorta bat eskaintzen dute, paregabe eta baliotsu bihurtzen dituztenak, bai lorategi partikularretan, bai hiri-paisaietan. Artikulu ho-netan, gramineoen ezaugarriak, tipologiak, erabilerak, dekorazio erabilerak, zainketak eta mantentze-lanak aztertuko ditugu.

Ezaugarriak

Gramineoak Poaceae familiakoak diren landare iraunkorrak dira. Hosto luze eta meheak dituzte, askotan okertuak, infloreszentziak lumatsuak, zirlingak edo panikulazkoak izan daitezke. Landare hauek 30 cm baino gutxiagoko barietateak dituzte, eta,  3 metroko altuera gainditzen dituztenak ere badituzte. 
Gramineoen ezaugarri nabarmenetako bat erresistentzia da. Horietako askok lehorteak jasaten dituzte, eta, beraz, ezin hobeak dira ur-eskasia duten eremuetan. 

Tipologiak

Gramineoak hainbat kategoriatan banatzen dira, bizi-zikloaren eta urta-roaren arabera:

• Urtaro hotzeko gramineak: udaberrian eta udazkenean hobeto haz-ten dira. Adibidez, festuca (Festuca glauca) eta olo-belarra (Helictotri-chon sempervirens).
• Urtaro beroko gramineak: udako beroa nahiago dute eta neguan gel-dirik egon daitezke. Horren adibide dira Miscanthus (Miscanthus sinen-sis) eta panpako belarra (Cortaderia selloana).
• Graminea iraunkorrak: landare hauek hainbat urtez bizi dira eta ur-tero hazten dira. Adibide ohikoenak hagaxka pastoa (Panicum virgatum) eta lezkara (Arundo donax) dira.
• Urteko gramineak: beren bizi-zikloa denboraldi batean osatzen dute eta gero hil egiten dira. Untxi-belarra (Lagurus ovatus) adibide tipikoa da.

Gramineak erabilera ugari dituzte lorategian

• Lurzoruaren estaldura: hazkunde txikiko barietate batzuk bikainak dira eremu handiak estaltzeko, mantentze-beharra murriztuz.
• Ertzak eta bidexkak: ertz eta bidezidorretan zehar gramineoak lan-datzea, testura gehitzeko eta espazioak definitzeko balio du.
• Pantailak eta haize-babesak: espezie altuek hesi edo haize-babes natural gisa balio dute.
• Loreontziak eta jardinerak: gramineo asko ondo egokitzen dira edukiontzietako bizitzara, eta dotorezia ematen diete patio eta terrazei.

Efektu dinamikoa eta apaingarria

Gramineoek urte osoan zehar ederrak ikusi daitezke. Udaberrian eta udan, hostoek eta loreek kolorea eta mugimendua gehitzen dituzte. Udazkenean zehar, barietate askok urre-kolorea hartzen dituzte, gorrix-kak edo beltzaranak, eta ikusgarriak ikusten dira. 

Gramineoen beste abantaila bat mugimendua da. Hostoak eta zurtoinak haizearekin kulunkatzen dira, dinamismoa eta lorategiari bizi-sentsazioa gehituz.

Zainketa eta mantentze-lanak

Gramineoak ezagunak dira mantentze-lan txikikoak direlako, baina oinarrizko zainketa batzuek osasuna eta edertasuna bermatuko dizkiote.

• Ureztatzea: gramineo gehienak lehorteak jasan ahal dituzte, baina aldi lehorretan ureztatze erregularrak haien indarra mantentzen lagun-duko du. Garrantzitsua da gehiegizko ura saihestea, sustraiak usteldu baititzake.
• Ongarritzea: normalean, gramineoek ez dute ongarritze handirik behar. Udaberrian konposta edo ongarri orekatua duen elikadura arina nahikoa da.
• Kimaketa: urteroko inausketa funtsezkoa da gramineo askorentzat. Neguaren amaieran edo udaberriaren hasieran, zurtoin zaharrak lurretik zentimetro gutxi batzuetara moztu, hazkunde indartsu berri bati bide emateko.